Uitstekend jaar voor kweekprogramma van bedreigde okapi’s
Zeven maanden na okapi Lindi schonk okapi Zaïre op 7 oktober het leven aan een nieuwe okapi in de Moorse tempel van ZOO Antwerpen. De verzorgers waakten en zagen het diertje live geboren worden. Het is haar eerste jong en alles ging goed. Ook voor vader Ubundu is het zijn eerste nakomeling. ZOO Antwerpen is wereldwijd dé okapi-expert én matchmaker voor nieuwe koppels in zoos en waakt over het welzijn en het overleven van deze bijzondere, bedreigde dieren. Deze geboorte is opnieuw fantastisch nieuws!
Na een dracht van veertien maanden beviel okapi Zaïre op 7 oktober in de late avond. In de aanloop naar de bevalling hielden de verzorgers om beurten de webcam in de kraamkamer in het oog. Het ganse team kon van thuis uit de bevalling om 22u15 live meemaken. “Mama Zaïre likte het kalfje helemaal droog. Na 2 uur stond het recht en zagen we het drinken”, vertelt verzorger Nicky.
Verzorger Carina zag het de volgende ochtend als eerste in levende lijve. “Het is een fijntje met een schofthoogte van 72 cm. Zijn gewicht van 17,5 kg is helemaal in verhouding tot zijn grootte. Het is een mooi diertje met grote flapoortjes en de typerende okapistreepjespoep. Het is een mannetje en mama Zaïre zorgt er goed voor.”
Net als alle andere dieren die dit jaar in ZOO Antwerpen worden geboren, kreeg het kleintje een naam beginnend met een X. De verzorgers kozen de naam Xambo. Zijn huid is olieachtig om water af te stoten, net als een regenjas, want in het Ituriwoud in Congo regent het veel. De haartjes zijn kort en liggen mooi over elkaar. Zijn grote oren geven hem een goed gehoor in het dichtbegroeide woud. Met zijn lange grijptong raakt hij zelfs tot in zijn ogen. Heel vreemd, maar net als de vorige boreling Xandor, heeft Xambo een roze tong. Normaal hebben okapi’s een lange tong van 35 centimeter in een blauwgrijze kleur. “Twee roze tongetjes op rij, dat is echt een unicum”, vertelt coördinator Patrick, die toch al meer dan 32 jaar met okapi’s in de ZOO werkt. Xambo blijft lekker warm in de stal. Pas na een maand, bij een herfstzonnetje en vanaf 15°C zet hij zijn eerste stapjes buiten. Wist je dat kleine okapi’s pas na vier tot acht weken voor het eerst hun grote boodschap doen? Toch hebben ze al die tijd lustig melk gedronken. Een extra voordeel: mest ruikt en die geur lokt roofdieren naar het kwetsbare jonge dier. Zonder stank meer kans op overleven. Okapi’s zijn herkauwers met een ingewikkelde spijsvertering en darmstelsel en eten vooral bladeren. Maar eerst genieten ze 6 maanden van voedzame moedermelk. Eens volwassen krijgen mannetjes twee hoorntjes op hun hoofd van 10 tot 15 cm lang. Het zijn vergroeiingen van hun schedel die met huid bedekt zijn.
Okapimatchmaker
Als coördinator van het Europees kweekprogramma en als internationale stamboekhouder is ZOO Antwerpen dé expert voor okapi’s. Momenteel wonen er vijf okapi’s in ZOO Antwerpen: Mama Zaïre en haar geboren Xambo, mama Lindi en Xandor van zeven maanden en papa Ubundu. “Met het kweekprogramma willen we een reservepopulatie opbouwen. Moest het nodig zijn, dan kunnen we in de toekomst dieren terug naar Congo brengen“, zegt Sander Hofman, beheerder van het internationale stamboek voor okapi’s en coördinator van het Europese kweekprogramma voor ZOO Antwerpen. In die functie bepaalt ZOO Antwerpen welke zoos er okapi’s mogen houden, wie er kan kweken en deelt de Antwerpse ZOO haar uitgebreide ervaring en advies met hen.
Beloftevolle cijfers
“Bij kweekprogramma’s van bedreigde dieren stellen we ons altijd dezelfde vraag: hoeveel dieren heb je nodig om een genetisch gezonde reservepopulatie te hebben? Bij okapi’s is het streefdoel 270 dieren, maar wereldwijd zijn er maar 185 dieren in zoos. Als we deze populatiegroei in 100 jaar willen bereiken, moeten er wereldwijd jaarlijks 10 okapi’s geboren worden”, vervolgt Sander. ZOO Antwerpen is matchmaker voor nieuwe koppels. Wie paart best met wie om zoveel mogelijk genetische diversiteit te behouden en de soort te helpen overleven? Dit jaar zijn er tot nu toe wereldwijd al 13 dieren geboren en 9 in Europa, dezelfde totalen als vorig jaar met nog 2,5 maanden vol mogelijke geboortes te gaan. “2022 belooft een succesvol jaar voor de bedreigde okapi’s te worden!”
Antwerp Zoo Foundation (AZF) actief in Congo
De okapipopulatie in de natuur staat onder druk. Ze komen enkel nog voor in de regenwouden in Congo. Aangezien hun leefgebied zo klein is en binnen één land ligt, is de toekomst van de okapi onzeker. Hun habitat wordt bedreigd door kaalkap voor landbouw en tropisch hardhout, mijnbouw en er is politieke en sociaaleconomische onrust in het gebied. Ook stropers zorgen ervoor dat de okapi’s op de rode lijst voor bedreigde diersoorten, de International Union for Conservation of Nature Redlist, vermeld staan.
Met de Antwerp Zoo Foundation (AZF) engageert ZOO Antwerpen zich op lange termijn voor de bescherming van de okapi’s en maakt zo een echt én duurzaam verschil. AZF coördineert projecten ter plekke, in Buta, onder leiding van haar experts en zij aan zij met de lokale bevolking. Zo streeft AZF naar eenheid tussen mens, dier en natuur.