Als je aan de Efteling denkt, dan zal een van de eerste zaken waar je aan denkt mogelijk de attracties in het park zijn. Of misschien denk je aan het sprookjesbos, of een van de parkshows. Stuk voor stuk zaken die versterkt worden door de muziek die te horen is in de Efteling.
Maar laten we eens verder ingaan op de muziek, en dan voornamelijk op de band die de Efteling heeft met het muziekgenre metal.
Muzikaal denk je vermoedelijk eerst aan de prachtige soundtracks in het park, geschreven door onder andere René Merkelbach en Ruud Bos. Als je verder denkt, kom je mogelijk aan bij de muzikale bijdrages van bijvoorbeeld Tiësto met de Aquanura-show Tiëstonura. Ook DJ Hardwell heeft een bijdrage geleverd door zijn remix van de Baron 1898-soundtrack.
Wat je waarschijnlijk niet direct met de Efteling zal verbinden, is het muziekgenre metal, maar er zijn echter heel wat banden tussen de Efteling en metalbands/zangeressen. In dit artikel neem ik je graag mee om te ontdekken wat deze verbanden zijn en hoe deze tot stand gekomen zijn.
Pardoes Promenade
Om dit verhaal goed te kunnen vertellen, begin ik in 1999. Dat jaar was om meerdere redenen zeer belangrijk voor de Efteling: niet alleen werd dat jaar gestart met de Winter Efteling, er werd met de Pardoes Promenade de grootste aanpassing in de infrastructuur van het park tot dan toe uitgevoerd.
Voor de eerste Winter Efteling werden er vele veranderingen doorgevoerd in het park, waarbij er ook geïnvesteerd werd in luidsprekers, welke tijdens de Winter Efteling winterse muziek konden laten horen, waarmee de eerste stappen gezet werden om niet alleen de attracties van muziek te voorzien, maar ook het park (en pleinen) zelf.
Bij de bouw van de Pardoes Promenade werd dan ook besloten om voor het eerst muziek te laten schrijven voor een pad in de Efteling, wat de Promenade nog grootser zou maken. De huiscomponist van de Efteling in deze periode was Ruud Bos, welke dan ook een demo afleverde, welke echter door de Efteling afgekeurd werd.
Ongeveer in deze zelfde periode trok een zekere René Merkelbach zijn stoute schoenen aan en stuurde een brief naar de Efteling, om zijn diensten aan te bieden. Na eerst wat kleinere werkjes te doen voor de Efteling, besloot de Efteling om ook René een demo te laten maken voor de Pardoes Promenade.
Dit muziekstuk kon de Efteling bekoren en werd uitgewerkt en gedraaid in de Efteling van 2000 tot en met 2005, waarbij het muziekstuk vervangen werd door een compositie van Maarten Hartveldt. Bij de opening van Polles Keuken keerde de compositie van René terug, maar ditmaal aangevuld met diverse echte instrumenten (het origineel was op synthesizer uitgevoerd). Tot vandaag kan je genieten van de vernieuwde versie van dit muziekstuk van René.
Sindsdien werd voor bijna alle muziekprojecten gebruik gemaakt van René.
René Merkelbach
Wat ik bij het researchen van dit artikel opgemerkt heb, is dat ik eigenlijk al veel langer fan ben van het werk van René dan ik zelf al dacht. In mijn tienerjaren was ik grote fan van de Nederlandse metalband Within Temptation, welke in 2000 een gigantische hit gescoord hebben met het nummer Ice Queen (afkomstig van de CD Mother Earth).
Dit nummer werd een dusdanig grote hit, dat als je dit nummer opzoekt, je het ongetwijfeld zo herkent.
Op deze CD stonden echter ook de nummers “In Perfect Harmony” en “Never-Ending Story”, waarvan de muziek toegeschreven is aan René Merkelbach.
Dit was echter niet het enige wapenfeit van René in de metalwereld, gezien hij op dat punt ook al nummers van het metalproject van Arjan Lucassen, Ayreon, op zijn palmares heeft staan.
Nu zeg je waarschijnlijk dat deze link vrij vergezocht is – en daar geef ik je groot gelijk in. Echter wordt de link met metal direct een pak duidelijker gemaakt…
De Vliegende Hollander
Attractiemuziek is voor de Efteling steeds zeer belangrijk geweest, en al in 1984 werd voor het eerst muziek specifiek voor een attractie geschreven – Ruud Bos verzorgde toen de muziek voor Carnaval Festival. In 2007 opende de watercoaster De Vliegende Hollander, wat makkelijk het meest ambitieuze project van de Efteling was tot op dat moment.
Ook hier kon een soundtrack niet ontbreken, maar de samenwerking met Ruud Bos en Maarten Hartveldt was stopgezet en de Efteling koos ervoor om René Merkelbach in te schakelen voor dit project, wat direct het eerste grote project werd voor René in de Efteling.
Anders dan bij voorgaande projecten, werd er nu een reeks van nummers geschreven voor de attractie, om de sfeer in de attractie goed te kunnen zetten. Bij een van de nummers werd er gekozen om een jonge zangeres uit Nederland in te schakelen, namelijk de frontzangeres van de Nederlandse metalband After Forever, Floor Jansen.
Hoe we bijna Floor Jansen in de Efteling hoorden
Normaal zou ik hier een video delen van de muziek in de Efteling, maar helaas is dit verhaal complexer dan dat. Echte fans zullen namelijk al lang doorhebben dat niet Floor Jansen te horen is in de Vliegende Hollander, maar dat Martine Grünwald terug te horen is in de Efteling.
Het nummer Catharina werd echter wel origineel ingezongen door Floor, maar nog voor opening van de attractie werd ze vervangen door Martine.
Om eens en voor altijd duidelijkheid te krijgen waarom dit het geval is, nam ik contact op met René, welke de oorzaak kon doorgeven:
Door problemen met de toenmalige platenbaas van After Forever, die zich met de muziek wilden bemoeien, besloot ik de opnames niet te gebruiken en alles opnieuw op te nemen met Martine Grünwald.
René Merkelbach
Tot op heden is de versie met Martine Grünwald te horen in de attractie. De versie met Floor heeft, voor zover ik weet, nooit het licht gezien.
Floor was jarenlang een onbekende in Nederland, maar dankzij haar deelname in Beste Zangers werd ze eindelijk in Nederland ook echt bekend. De rest van de wereld kent Floor voornamelijk als zangeres van de Finse metalband Nightwish, waardoor Floor zich officieel de best verkopende zangeres van Nederland mag noemen.
De eerste echte link
Tot nu toe hebben we heel veel bekeken, maar nog geen concrete link gezien over metal in de Efteling. Hier komt echter een verandering in met de opening van de parkshow Raveleijn in 2011. De muziek werd ook hier voorzien door René, en ook hier is er sprake van meerdere muziekstukken waarmee een thematische beleving opgebouwd wordt.
Net zoals bij de Vliegende Hollander werd hierbij gezang voorzien, waarbij de zang verzorgd werd door de zangeres Anneke van Giersbergen. Anneke was gedurende 13 jaar lid van een van de metalband The Gathering en is momenteel de zangeres van de metalband VUUR.
Dit is hiermee onze eerste echte link met metal in de Efteling, maar het is echter niet de eerste en laatste keer dat we de stem van Anneke terughoren in de Efteling.
René wist mij echter ook nog aan te vullen dat naast Anneke Van Giersbergen, je ook Judith Rijnveld in de soundtrack van Ravelijn kan terughoren. Judith verzorgt in de muziek alle koorstemmen. Hiermee hebben we als het ware een dubbele link te pakken, want ook Kingfisher Sky is een metalband.
Maar, in de volgende grote uitbreiding van de Efteling is ook weer een link met metal terug te vinden…
U was gewaarschuwd
Ook voor Baron 1898 tekent René present voor de soundtrack, waarbij hij alle muziekstukken verzorgt in de attractie. Bij het betreden van de goudmijn komen we er snel achter dat deze niet zo veilig is als dat Baron Gustave het ons voorstelt.
In de eerste voorshow kom je namelijk al oog in oog te staan met de Witte Wieven die het goud beschermen, welke ons waarschuwen met hun gezang. De stem van de Witte Wieven wordt ook dit keer verzorgd door Anneke van Giersbergen, die met haar gezang je aanmaant om terug te keren… nu het nog kan.
Haar stem is echter niet alleen te horen in de voorshow en net na het verlaten van het station, maar als omstaander kan je haar ook regelmatig horen aan de mijnschacht.
Hiermee hebben we onze meest duidelijke linken met metal achter de rug, maar er is sinds 2021 nog een allerlaatste link terug te vinden in de Efteling.
Bäckerei Krümel
Je vermoedt het waarschijnlijk niet, maar ook in Bäckerei Krümel is er een link terug te vinden naar metal, maar in dit geval is het een totaal andere link die we kunnen leggen.
In dit geval gaat het niet over zang, maar ditmaal gaat het over Coen Janssen, welke keyboardspeler (en componist) is in de Nederlandse metalband Epica.
René was voor de soundscaping en muziek op zoek naar enkele aanvullende muziekinstrumenten, zoals een draaiorgel, harp, koebellen en de lepels. Dit heeft Coen voor René in orde gebracht.
Coen vertelde hierover dat de Efteling voor hem het mooiste pretpark in de wereld is, en dat het voor hem een echte droom was om dit te verwezenlijken.
Dit was meteen de laatste link naar metal die ik momenteel kon leggen, maar ongetwijfeld houdt de toekomst nog meer metal-verbanden in.
Er zijn echter nog meer zaken die de Efteling verbinden met metal, maar dat is een verhaal voor de volgende keer.
Bronnen
- Eftepedia;
- https://www.eftepedia.nl/lemma/Pardoes_Promenade
- https://www.eftepedia.nl/lemma/Parkmuziek
- https://www.eftepedia.nl/lemma/Ren%C3%A9_Merkelbach
- René Merkelbach